Sjouk het Kalf: hoe werkt de kalverenbusiness?
Ineens was daar Sjouk het kalf op Facebook. We zagen hoe er in Friesland een kalfje in een Volvo-achterbak met stro werd geladen en hoe dat kalfje in Midden-Delfland een fijne stal+weiland vond. En een vriendje kreeg, Spek. Sjouk en Spek bleken de adoptiekalveren van voedselsysteemkenner Hiske Ridder uit Den Haag te zijn. Via het grootbrengen van deze kalfjes, onderzoekt Hiske de kalverenbusiness. We stelden haar wat vragen!
Wie is Hiske Ridder?
Ik ben eigenaar van ConPuls en initiatiefnemer van Stichting Landschap op je Bord, Sjouk het kalf en Salty Flavors. Ik ben geboren (1968) in een ondernemersgezin. Als kind was ik altijd buiten en bij de buurman-stadsmelkveehouder ‘kind aan huis’. Deze boerderij naast ons huis maakte integraal onderdeel uit van mijn de eerste 15 levensjaren. Leven en dood, oorsprong en authenticiteit, oorzaak en gevolg. Deze periode heeft aangewakkerd wat ik in het leven daarna en dat nog zal komen wil voelen en benutten. Ik studeerde Levensmiddelentechnologie en Tropische Landbouw (Hogeschool Larenstein te Deventer). Later volgden o.a. de opleidingen Communicatie trainer (WUR), Oosterse en Chinese filosofie (ISVW) en de jachtopleiding. In 2018 ben ik begonnen aan de opleiding Regie documentaire aan de Amsterdam Filmschool. Deze heb ik met de documentaire over de gevolgen Brexit over een vissersfamilie ‘In ons bloed‘ in februari 2020 met succes afgerond. Eind 2020/begin 2021 is de première van de tweede korte docu over de gevolgen van Brexit voor deze vissersfamilie.
Waarom ben je begonnen met Sjouk het kalf?
Ik werk nu ongeveer 25 jaar met boeren – tussen politiek, beleid en praktijk – in binnen en buitenland. De laatste jaren ook met Noordzeevissers. Al eerder waren ‘melk’kalfjes mijn pad gekruist maar dat was in het voorbijgaan, tot afgelopen voorjaar. Krantenberichten over ‘stuwmeer’ aan kalveren zorgden voor, soms verhitte, discussies in een grote Friese appgroep waar boeren, onderzoekers, burgers, beleidsambtenaren, buitenlui lid van zijn. Het stuwmeer werd veroorzaakt door Corona. Kalveren vonden hun weg naar mesterijen, slachterijen en afzet, voornamelijk horeca, niet. In de discussies werd veel gesteld en weinig gevraagd.
Een melkveehouder bood toen aan zijn kalveren te kopen, een hobbyboer bood ‘pensionruimte’ aan. “kost minder dan een kat per dag…..” Toen bleef het stil in de groep. Ik heb toen de boer gebeld, ben naar hem toe gegaan en een nog niet geboren kalf gekocht. Ben naar de hobbyboer gegaan. Die match verliep minder ‘succesvol’, dus op zoek naar een ander pension. Deze gevonden bij een gestopte melkveehouder met stallen en weiland in ‘t Woudt in Midden-Delfland. Het ongeboren kalf ben ik Sjouk gaan noemen. Sjouk is op 5 mei 2020 geboren en bleek een meisje. De boer had haar niet nodig. Ook ontstond het ‘plan’ om mensen uit te nodigen om vragen te stellen over ‘zonder vlees geen melk’. Sjouk het Kalf is oordeelvrij.
Ondertussen heb ik twee kalveren. Op 27 mei is bij een andere melkveehouder Speklap (Spek) geboren. Ik heb haar twee weken na haar geboorte opgehaald. En inmiddels ben ik veel vragen, verhalen, dilemma’s, zorgen, heel veel tijd en nog meer plezier verder!
Hoe verloopt je project en wat hoe zijn de ervaringen met Sjouk en Spek?
Sjouk het kalf is geen project. Het is een initiatief. Zonder opdracht, zonder andermans geld, zonder voorwaarden en kaders behalve mijn drijfveren. Ik wil mensen de gelegenheid geven vragen te stellen. Ik leer zelf ook super veel. Ervaar iedere dag dilemma’s bij de verzorging van Sjouk en Spek. Overleg met verschillende melkveehouders. Allemaal goede mensen, allemaal doen ze het anders. M’n weg vinden binnen de mogelijkheden en onmogelijkheden die ik heb. Ontmoet allemaal mensen die wel en niet voor de camera willen praten, vragen beantwoorden en me meenemen in ‘hun’ wereld. Ik deel zoveel mogelijk via Facebook en de website. Soms is dat erg schipperen met beschikbare tijd en loop ik wat achter …. Ook hier heb ik verschillende visuele verhalen over gemaakt.
Wat heb je inmiddels geleerd over de kalverenwereld in Nederland (en internationaal?)?
Ik leer oa dat ik zelf snel oordeel. Sjouk het kalf houdt me regelmatig een enorme spiegel voor. Ik leer ook dat ‘niets is wat het lijkt’ , dat we allemaal verantwoordelijk zijn voor ‘het’ voedselsysteem dat we gecreëerd hebben. En dat wat je , om allemaal verklaarbare redenen, creëert door de tijd kan veranderen. Dat we opnieuw kunnen creëren, leren van geleerde, gevoelde en ervaren lessen.
Een ‘spanning’ waar ik al jaren mee aan het oefenen ben om mee om te gaan is de spanning tussen openstaan en ergens voor staan. Heb daar in 2017 een kort stukje over geschreven.
Wat hoop je verder nog te bereiken met dit project?
Sjouk het kalf was al geslaagd toen ik het begon.
Hoe kunnen mensen Sjouk het kalf volgen en steunen?
Sjouk het kalf – zonder vlees geen melk is te volgen via de facebookpagina van Sjouk en haar (hun) website. Ook via de websites Foodlog en Mergenmetz deel ik verhalen.
En ja, Sjouk het kalf is een initiatief wat ik redelijk naïef (…) ben begonnen. Het ‘bezitten’ van twee kalveren is zowel emotioneel als financieel niet niets. De pensionkosten, de veearts, de tijd en straks (november 2021) het slachten van mn dames en ruim 300 kg vlees ‘bezitten’. Daarbij de tijd en kosten van leggen en onderhouden van contacten, reizen, opnames maken, monteren en delen…..
Je kunt Sjouk het kalf steunen door een donatie voor dekken van de ‘operationele’ kosten te doen of…. door vlees van Sjouk en Spek te kopen.
Belangrijker nog…. Heb je vragen? Aarzel niet ze te stellen!
