Verduurzaming Akkerbouw
Home / Programma’s / Verduurzaming Akkerbouw

Op de Zuid-Hollandse eilanden met hun uitgestrekte akkers zijn honderden akkerbouwers actief – van kleine familiebedrijven tot grootschalige boerenbedrijven, op percelen van vijf tot bijna vijfhonderd hectare groot.
Gezamenlijk vormen de Zuid-Hollandse akkerbouwers een sector die er nog steeds in slaagt om in de wereldtop mee te draaien. Een bijzondere prestatie, die ze hebben gerealiseerd dankzij schaalvergroting, intensivering, vergaande mechanisatie en specialisatie. Zo richten ze zich met name op een aantal cash crops, zoals uien, suikerbieten, kool en (poot)aardappelen.
Dit bedrijfsmodel zorgt echter ook voor veel onzekerheid. Blijft het verdienmodel houdbaar op de langere termijn? Er is een forse afhankelijkheid van externe input. Hoe ontwikkelt de kostprijs zich? Veel van de oogst wordt geëxporteerd, waarmee de prijzen op de wereldmarkt de opbrengsten dicteren. Is schaalvergroting de enige uitweg of zijn er levensvatbare alternatieven?
Daarnaast zijn er zorgen over de bodemkwaliteit, het gebruik van chemie en de effecten van klimaatverandering. Wat betekent het als wet- en regelgeving rond middelengebruik en waterkwaliteit worden aangescherpt? Ecologie en bodemkwaliteit zijn essentieel om ook in de toekomst voedsel te kunnen blijven produceren. Maar wat is de afweging tussen financieel en ecologisch rendement? En wie levert welke bijdrage? Want stikstofdepositie en CO2-uitstoot zijn nu eenmaal een breed maatschappelijk probleem.
Als samenleving moeten we op zoek naar het antwoord op de vraag wat er nodig is om bodem en water gezonder te maken, als dragers van onze landschappen. Sommige boeren gooiden het roer om en kozen ervoor om de bodem en de ecologie als uitgangspunt te nemen. Samen met deze pioniers onderzoeken we de mogelijkheden en de obstakels, op weg naar een toekomstbestendig regionaal voedselsysteem. En we onderzoeken of hun kennis ook bruikbare inzichten biedt voor de grotere boeren, die binnen hun focus op efficiency en een lage kostprijs op zoek zijn naar manieren om meer ruimte aan ecologie te geven. Daarnaast speelt nog een andere kwestie: ruim een derde van de boeren is 50+ en moet de komende tien jaar zorgen voor opvolging.
Tegen deze achtergrond zijn we als Voedselfamilies het programma Verduurzaming Akkerbouw gestart. Wat is er nodig om duurzamer te werken? Wat wil dat überhaupt zeggen, duurzamer werken? Wat vraagt het om de kracht van de ecologie te gebruiken en zonder pesticiden en kunstmest te boeren? Kunnen de pioniers, met een schat aan ervaring en inzichten, hun collega’s op de akkers ondersteunen? Wat hebben opvolgers nodig om niet alleen het bedrijf over te nemen, maar tegelijkertijd ook een verduurzamingsslag te maken? En wat is het perspectief van andere ketenpartijen, zoals leveranciers, afnemers en financiers?
Komende tijd gaan we met deze vragen aan de slag. Stay tuned!
Actueel
Voedsel-verbindingsplekken: waar gezondheid gebeurt
In het veldonderzoek: “Waar gezondheid gebeurt”, is verkend wat groene ontmoetingsplekken en sociale voedselinitiatieven gemeenschappelijk hebben en wat hun meerwaarde is voor een gezonde leefomgeving. Voedsel-verbindingsplekken (zoals buurttuinen en aanschuiftafels) bieden de gelegenheid om in de leefomgeving de weg te vinden naar een gezond leven en een gezonde planeet. Initiatiefnemers geven aan dat deze plekken de […]

Terugblik op De Grote Voedselversleiding
Als Voedselfamilies Zuid-Holland nemen we alle delen van het voedselsysteem onder de loep. We brengen verschillende perspectieven, de feiten en persoonlijke ontmoetingen bij elkaar. Op 18 januari 2024 de laatste bijeenkomst uit de serie Voeding & Gezondheid. Hoe werkt de grote voedselverleiding? Gezond eten gaat niet zolang we aan gemak verslaafd zijn. Samen met ca. 70 […]

PolderPioniers; dilemma’s van het financieren van vernieuwing
Met de Polderpioniers waren we in november te gast bij Gerard en Mieke Mul op hun boerderij Boterhuys, een biologische melkveehouderij, ijsmakerij en ontmoetingsplek onder de rook van Leiden. Daar zijn we met elkaar in gesprek gegaan over de verschillende financieringsbehoeften die er spelen en welke mogelijkheden er zijn. In 2019 is de familie, met hun […]

Terugblik op Pillen, Poen en Penen
Als Voedselfamilies Zuid-Holland nemen we alle delen van het voedselsysteem onder de loep. We brengen verschillende perspectieven, de feiten en persoonlijke ontmoetingen bij elkaar. Dit voorjaar keken we naar de Korte Keten. Dit najaar naar Voeding e& Gezondheid en op 30 november jl. ging het over Pillen, Poen en Penen.Wat hebben wij opgehaald tijdens deze […]

Take-aways Bacteriën, Bodem en Buik
Als Voedselfamilies Zuid-Holland nemen we alle delen van het voedselsysteem onder de loep. We brengen verschillende perspectieven, de feiten en persoonlijke ontmoetingen bij elkaar. Op 1 november jl. praatten wij over de relatie tussen Bacteriën, Bodem en Buik. Een ontdekkingstocht naar de feiten waarbij oprichter van Bac2Nature Marco Van Es, bodemexpert Theo Mulder en huisarts Lieneke van de Griendt hun […]
Perspectief op de korte keten; samenvatting en conclusie
Samengevat: zes perspectieven op de korte keten – en een conclusie Afgelopen jaren zijn in Zuid-Holland talloze korteketeninitiatieven gestart, boerencoöperaties opgericht, boerderijwinkels geprofessionaliseerd en ontwikkelden boeren hun eigen merken en producten. Met wisselend succes. Daarom vroegen we ons af: wat is de rol van de korte keten? Is het realistisch dat de korte ketens een […]