Coöperatie Ondergrond: samenwerken voor meer en betere voedselbossen!
Voedselbossen zijn hot! Je hoort er steeds meer over van steeds meer mensen. Een tijdje geleden dook er een nieuw Zuid-Hollands initiatief op op onze social media timelines: Coöperatie Ondergrond. Daar wilden we meer over weten!
Wie zijn jullie en wat is Coöperatie Ondergrond? Wij zijn Max de Corte, Bastiaan Rooduijn en Paul de Graaf. Wij zijn zelfstandige voedselbosexperts met verschillende achtergronden die al langer in verschillende verbanden werken aan stadslandbouw en voedselbosbouw. Met Coöperatie Ondergrond hebben we de handen ineen geslagen, om een organisatie te starten die meer is dan de optelsom der delen.
Ondergrond is een coöperatieve vereniging zonder winstoogmerk. We dragen een deel van onze inkomsten af om gezamenlijke doelen die minder geld opbrengen te bekostigen, zoals onderzoek en het delen van kennis aan een breed publiek.
Wat voor activiteiten organiseren jullie en waar vinden die plaats? Coöperatie Ondergrond ontwikkelt voedselbossen en op voedselbosprincipes gebaseerde eetbaar groene plekken in en om de stad. Wij hebben 15 voedselbos(tuin)locaties in Rotterdam die gezamenlijk 1 decentraal stadsvoedselbos vormen: Voedselbos Rotterdam. Daarnaast zijn we betrokken als ontwerper/adviseur bij projecten in het buitengebied van Zuid-Holland, Noord-Holland, Brabant en Zeeland.
Ook cultiveert Ondergrond een vruchtbare maatschappelijke bodem voor deze plekken, door de sociale, culturele, financiële en ruimtelijke condities te creëren waarin ze kunnen groeien en bloeien.We bieden activiteiten en cursussen aan in Rotterdam en landelijk (Jaarcursus Voedselbos). We doen onderzoek (o.m. een ruimtelijke studie naar kansen in de regio rond Rotterdam) en leiden een landelijk monitoringprogramma voor de Green Deal Voedselbossen. Ook begeleiden we studenten van diverse opleidingen. We delen onze kennis online via social media.
Hoe zien jullie de toekomst van voedselbossen in Zuid-Holland? Gezien de enorme interesse in voedselbossen (als tuin, als duurzame vorm van landbouw, als stadslandschap, als educatieve omgeving) zien we die toekomst positief in, juist in het verstedelijkte Zuid-Holland. In en rond de steden liggen kansen omdat voedselbossen daar bijdragen aan klimaatdoelen en leefbaarheid van de stad (voor mens en dier).
Vanuit ecologisch perspectief zal een groot deel van het buitengebied in Zuid-Holland moeten vernatten. Dat vraagt voor voedselbosbouw om maatwerk en langetermijndenken, want veel productieve boomsoorten als walnoten hebben droge voeten nodig en bomen hebben tijd nodig om te groeien. Voorlopig liggen er nog genoeg kansen op plekken die aan deze voorwaarden voldoen, bijvoorbeeld langs de rivieren, in polders of op kreekruggen. Daarnaast kunnen met voedselbosprincipes ook natte teelten worden ontwikkeld met combinaties van gewassen (polycultuur), zeg maar een moerasvoedselbos. Onze voedselbossen in de stad dragen bij aan bewustwording en aan draagvlak voor voedselbosproducten. Ze vormen een raam op het groeiende aantal voedselbosbouwprojecten in de landbouw.
Voor welke problemen in de landbouw (en in de maatschappij?) zien jullie voedselbossen als een oplossing? Voedselbosbouw biedt een stip aan de horizon voor duurzame, ecologische natuur- en landschapsinclusieve landbouw. Het is nog wel experimenteren maar het verhaal is zo sterk dat het aanzet tot een andere manier van kijken naar voedsel produceren en landschap ontwerpen. Er is een groeiende praktijk van serieuze professionals die – voorbij de hype – bezig zijn voedselbossen te realiseren, kengetallen te produceren en verdienmodellen te ontwikkelen waarmee straks hopelijk een bredere groep aan de slag kan.
Maar het voedselbos biedt wat ons betreft ook een model voor hoe de samenleving meer duurzaam kan worden ingericht, met ruimte voor diversiteit en complementariteit, en een balans tussen sturen en meebewegen, om maar wat te noemen. We zien de coöperatie als een middel om mensen te helpen zich te ontwikkelen en ontplooien: als vrijwilliger, als prosument, als thuisteler, als professional en wellicht als nieuwe collega.
