Blog 2 Polderen 3.0: Van poldergedoe naar polderpotentie…!
Deze maanden bezoekt Voedselfamilies-Kwartiermaker Patrick Kaashoek i.h.k.v. het project Polderen 3.0 diverse pionier-initiatiefnemers in de polder. Hij doet dit samen met andere polderpioniers zodat er een mooie interactie kan ontstaan. Lees hier alle blogs.
Ik rijd naar Schipluiden – zoals het officieel heet. Daar, ergens langs de Schie tussen Delft en Rotterdam, ligt Vijverschie Arcadia. ‘Vijverschie’ was letterlijk wat het woord zegt: een vijver aan de Schie. ‘Arcadia’ is een plek in balans met de natuur. Het is de plek waar Jamie van Lede, duurzaam architect, samen met vriendin Mira woont en werkt.
Ingeklemd in de dijk ligt hun oude Delflandse boerderij – intussen omgedoopt tot vergader- en werkplek. Als architect heeft Jamie daar zijn kunsten meesterlijk laten zien. Een prachtige plek!
Achter de boerderij ligt de polder, Jamie’s nieuwe fascinatie. Bestemming van de polder: nieuwe natuur. Hoewel niemand weet wat dat precies is… Dat prikkelde Jamie’s fantasie. Naast architect is hij namelijk (polder)pionier en verhalenverteller. Hij brengt ideeën tot leven.
Dat begint bij hem door goed naar het verleden te kijken. Duikend in de geschiedenis van de polder ontdekte hij dat de polder niet altijd een weids grasland met koeien is geweest. Vroeger was het meer begroeid. En levendiger qua mensen en dieren. Het beeld dat we van het verleden hebben blijkt niet zo logisch is als het lijkt.
Kijkend in het heden ziet hij dat het in de polder niet allemaal rozengeur en maneschijn is. De polder is leeg geworden, best monotoon, vaak getransformeerd tot Vinex-wijk of kassenlandschap. Het is een doorgangsroute geworden voor forenzen tussen steden. Bovendien zakt de polder met een paar centimeter per jaar weg. En het is er ook nog eens lastig geld verdienen. Zeker met het houden van melkvee.
Dat deed hem zich afvragen hoe het anders kan. Waarom zou je nog melkvee houden? Waarom zou je niet op zoek gaan naar een ander perspectief?
Ook het fenomeen ‘poldernatuur’ roept veel vragen op. Wat is het? Wat is het niet? Doelsoorten, wat zijn dat? Waarom hebben zo’n normatief idee over wat natuur zou moeten zijn in een landschap dat inherent een cultuurlandschap is?
En, àls de polder een cultuur product is, dat altijd in ontwikkeling is geweest, waarom zou je dan niet nu weer een volgende fase van die culturele ontwikkeling van de polder in gaan? Eén die recht doet aan de uitdagingen van deze tijd?
Jamie kijkt naar de polder als potentieplek. Weg van monofunctioneel, werken richting polyfunctioneel. Weg van statisch, op naar dynamisch/ontwikkelend. Daarom startte Jamie twee initatieven.
De eerste is het weilandplan. Het plan vertrekt bij de vraag ‘hoe kunnen we de polder van de toekomst vormgeven?’ Kijken naar de plek. Wat kan daar? En dat gaan doen. Ervaren.
Als Jamie vertelt, zie ik het voor me. Het veen groeit. Het oude ambacht van wilgenmatten maken herleeft. Ik zie een levendige polder. Misschien met minder koeien, zeker met meer mensen. Met ruimte voor natuurontwikkeling (en niet alleen natuurbeheer), en paludicultuur (akkerbouw op water). Gewoon dingen doen, met respect voor het nu, met oog voor straks. Een herontwerp en doorontwikkeling kortom, met een mix van oude en nieuwe elementen.
Het tweede initiatief is de academie voor duurzaamheid. Een combinatie van leren en leven voor mensen. Een plek voor mensen die weer (ook) iets willen ervaren, de handen uit de mouwen steken, en kijken wat daarvan komt. Bijvoorbeeld (leren) bouwen met lokale materialen, en herontdekken wat localiteit betekent. Of nieuwe natuur ontwikkelen en onderhouden, en tegelijk genieten van het leven. Een plek waar mensen zich ontwikkelen en opnieuw willen ontdekken wat buiten leven betekent. Plus een plek waar het prettig bijkomen is voor (vermoeide) stedelingen.
De polder als potentieplek dus. Een plek met heel veel potentie. Nieuwe natuur. Andere landbouw. Rusten van de stad. Leren aan het land. Met een nieuw verhaal. Met Jamie de verhalenerteller…
Eigenlijk heeft Jamie maar één dilemma: hoe starten? Het realiseren van plannen is iets anders dan het idee hebben. Dus: bedrijfs- en projectleider gezocht…! (En een beetje aanloopfinanciering.) Verder is wat ruimte om buiten de lijntjes te kleuren echt nodig… Gaat Natuurmonumenten dat aandurven? Durft de gemeente het aan om ècht in de toekomst te kijken?
Ik ben benieuwd waar Jamie over vijf jaar staat. Slaat het nieuwe polderverhaal aan? Durven we ruimte te maken voor nieuwe, nog onontdekte perspectieven en praktijken? Wie ‘studeren’ er op de academie voor duurzaamheid?
Ik weet nu al zeker dat het een boeiende reis gaat worden…!
Hier vind je meer over de plek: www.vijverschie.nl