Oogstdag 2018
De Oogstdag op 18 oktober 2018 was een daverend succes. Een dag waarop makers écht samenkwamen, op het tot ‘provinciehoeve’ omgetoverde provinciehuis. Voedselmakers én beleidsmakers. Om samen te luisteren naar interessante sprekers en om tijdens tal van workshops dilema’s bij de kop te pakken die spelen in de lopende proeftuinprojecten. Op de drukbezochte Oogstmarkt die op het provincieplein stond konden consumenten kennismaken met allerlei lekkers van Zuid-Hollandse bodem en de makers daarvan.
Manifest
Tijdens de Oogstdag is vastgesteld wat er nodig is om door te kunnen pakken in Zuid-Holland en is een plan de campagne gemaakt. Aan het einde van de dag overhandigde Drees Peter het plan de campagne, het manifest van de Voedselfamilies, aan D66 kamerlid Tjeerd de Groot. Lees meer over het manifest.
Hieronder een impressie van verschillende programma-onderdelen
Derk Loorbach: disruptie en echte veranderingen
Transities kennen periodes van opbouw (experimenteren, starten van niches) of het ombuigen van bestaande patronen. Key note speaker Derk Loorbach, hoogleraar Socio-economic Transitions aan de Erasmus Universiteit stelde vast dat de Voedselfamilies goed op weg zijn met de transitie naar duurzame landbouw. Voedselfamilieleden zijn koplopers. Zonder hen geen transitie in de landbouw. Momenteel gaan we een fase van disruptie tegemoet, waarin het oude regime tegen zijn grenzen botst en grote structuren gaan kantelen. Dat betekent een risico op zwarte scenario’s, maar ook kansen om echt te verduurzamen. Daar is een economische en juridische omslag voor nodig. Alleen dan krijgen vernieuwers kansen om hun ideeën echt door te zetten, aldus Loorbach.
Christine de Lille: samenwerken en opschalen
Key note speaker De Lille, lector Innovation Networks aan de Haagse Hogeschool, diende eind 2018 een miljoenenproject in om Zuid-Holland de komende jaren te voeden, via alternatieven die duurzaam zijn en die aanslaan. Doel: driemaal daags binnen 30 minuten een gezonde en duurzame maaltijd op je bord. Samenwerken en opschalen is noodzakelijk om dit project van de grond te krijgen en dat is bij de aanpak van veel duurzaamheidsdilemma’s niet anders. De Lille roept retailers, verwerkers en producenten op actief deel te nemen aan projecten.
Workshop Zo kom je in het schap van de supermarkt
Als duurzame voedselproducent is directe verkoop aan consumenten een uitkomst, maar het geeft ook veel gedoe. Hoe krijg je jouw regionale producten in het schap van de supermarkt? Op de Oogstdag werd tijdens een workshop gegeven door Anneke Lugtenburg (Proefschuur Voorne-Putten), Jan Peter van Doorn (adviseur start ups richting supermarkten) en Bart Groesz (PLUS Rozenburg) antwoord gegeven op die vraag. De drie belangrijkste conclusies zijn dat je als producent moet werken aan naamsbekendheid, zaken moet doen met ondernemers die bij je passen en ervoor moet zorgen dat je financiën op orde zijn zodat je een jaar vooruit kunt.
Workshop Eigentijds grondeigendom
Het vermogen van veel agrariërs zit in de grond. Omdat grond duur is moet die veel opbrengen. En daardoor is het voor nieuwkomers in de agrarische sector nauwelijks mogelijk in te stromen. Dit houdt vernieuwing tegen. Kan het ook anders? Kunnen we grond zien als ‘commons’? Tijdens de workshop Eigentijds eigendom gegeven door Damaris Matthijssen (Economy Transformers), Martin Woestenburg (Proeftuin Zuileshoeve) en Margot van Asseldonk (Herenboeren Rotterdam) werd duidelijk dat het anders kan, als de grond van niemand, van iemand in het bijzonder en van iedereen is. En dat allemaal tegelijkertijd:
- De grond is van iedereen: alle mensen op de aarde moeten leven van die ene aarde. Iedereen heeft er belang bij. Deze ‘iedereen’ kan vertegenwoordigd worden door een gemeenschap om een stuk grond heen: supporters, schenkers, betrokkenen.
- De grond is van 1 persoon. Een ondernemer krijgt het mandaat om de grond naar eigen inzicht om te zetten in economische waarde waarmee hij in de behoefte van de gemeenschap kan voorzien.
- De grond is van niemand. Een onafhankelijke stichting krijgt de grond in juridisch eigendom en beheert ze namens ‘iedereen’. De grond is vrijgekocht door de gemeenschap.
Belangrijke conclusies van de workshop waren dat grond niet alsmaar meer waard kan worden (onhoudbaar!) en zolang de grond (veel) geld moet opleveren halen we de duurzaamheidsdoelen niet.
Workshop De bodem als verdienmodel
Jarenlang intensief gebruik heeft veel agrarische grond uitgeput. Hoe herstel je die grond tot een vruchtbare bodem voor je bedrijf zodat de natuur, het klimaat, de beesten, gewassen en jouw portemonnee als boer er wel bij varen? Tijdens de workshop gegeven door Danielle de Nie van Commonland en Saskia Joha van Hoeve Kazan werd vastgesteld dat dit niet alleen taak is van de boer. Ook consumenten, de overheid en financiers moeten in actie komen. Consumenten moeten bereid zijn de schade die zij met consumptie veroorzaken aan milieu en maatschappij te betalen: true pricing. Dat lukt alleen als je ze bewust maakt van het proces van duurzame landbouw. Financiers moeten bodembeheer meenemen in hun financieringsbeslissingen met true cost accounting, door hen in te laten zien dat roofbouw een risico voor de bank is. De overheid moet een visie ontwikkelen op wat een gezonde bodem is.
Workshop Slim met reststromen
De oude voedselketen is vaak inefficiënt en produceert veel bruikbare afvalstromen. Kun je die inzetten voor bodemvruchtbaarheid of wellicht nieuwe producten? De Betuwse Fruitmotor ontwikkelde een model waarbij van restfruit een prachtige appelcider wordt gemaakt en de biodiversiteit wordt verbeterd. Kun je reststromen ook inzetten voor bodemvruchtbaarheid? Hoe krijgt zo’n circulaire landbouw vorm in de Hoeksche Waard? Door eerlijke prijzen te rekenen en door het probleem met te veel produceren aan te pakken, bleek uit de workshop. Maar bijvoorbeeld ook door alternatieven voor kunstmest te bedenken en door een heffing op kunstmest in te voeren. Door geen meststoffenboekhouding maar een bodem- en voedselboekhouding in te voeren. Door beleid van verschillende overheden te coördineren en ruimte te creëren rond hygiëne en voedselveiligheid voor voer. En door samen producten te maken in de regio.
De Oogstdag in een oogopslag
Op indrukwekkende wijze legde tekenaar Rolf Resink de Oogstdag vast op papier. Hieronder het prachtige resultaat (klik op de afbeelding om te vergroten).
Foto's
Er is een mooie selectie foto’s van de Oogstdag beschikbaar. Bekijk de foto’s.
Voedselvernieuwersfeest 2017
In 2017 kwamen voedselmakers en beleidsmakers ook al eens samen, tijdens het Voedselvernieuwersfeest. Dit feest markeerde de start van het programma van de Zuid-Hollandse Voedselfamilies. Leer er hier meer over.